Nederland heeft sinds deze maand een minister voor klimaat. Dat werd ook wel tijd. Nu deze minister er is, kan dat een flinke stimulans geven aan de effectiviteit van het klimaatbeleid in Nederland.
Wat zou minister Jetten bovenaan aan zijn agenda hebben staan? Er is zeker een visie nodig op de toekomst van olie- en gasbedrijven. Wat wordt de lange termijnstrategie voor sterk vervuilende bedrijven? Deze moeten zichzelf aanpassen en opnieuw uitvinden. De landbouw moet duurzaam ingericht worden, met oog voor het complexe stikstofdebat en de impact op boeren. Jetten krijgt ook te maken met dilemma’s zoals het opleveren van meer woningen versus het behoud van natuur en groen. Het sneller overgaan op duurzame energie tegenover de aanpassingen aan bestaande energiebronnen Lastige dossiers die de politiek en de samenleving in zijn greep houden.
Maar klimaat is geen nationaal vraagstuk. Binnen het huidig economische systeem gaan we onvoldoende zuinig om met de natuurlijke bronnen van onze planeet, we gaan over de planetaire grenzen heen. Oplossingen zijn niet eenvoudig en vragen een fundamenteel andere blik op de mondiale economie. We moeten naar een circulaire economie toe, waarin grondstoffen niet slechts één keer worden gebruikt, waar oog is voor de waarde van biodiversiteit en waar ontbossing niet langer acceptabel is.
Het klimaatprobleem gaat om de verantwoordelijkheid van alle stakeholders. Huidige consumptiepatronen zijn niet houdbaar. Consumenten kunnen bedrijven in beweging brengen. Als er significant meer elektrische auto’s gekocht worden, versnelt het aanbod en komen we in de buurt van een ‘tipping point’. Vraag stimuleert immers aanbod en zo kunnen we markten kantelen en verduurzamen.
Financiële sector neemt verantwoordelijkheid
Het aanstellen van een klimaatminister laat zien dat de overheid het klimaatprobleem urgent vindt. Ook in de financiële sector is men hiervan overtuigd. Ik mocht namens de pensioensector bij de klimaattoppen in Parijs, Marrakesh en Madrid zijn en heb gezien dat de financiële sector een grote verantwoordelijkheid neemt voor het onderwerp. De financiële sector heeft zelf het initiatief genomen om zich aan te sluiten bij het Nederlandse Klimaatakkoord, middels het ‘Commitment van de financiële sector’. 2022 is een sleuteljaar. Financiële instellingen moeten dit jaar met concrete actieplannen komen en reductiedoelstellingen voor 2030 formuleren. Er wordt door banken gewerkt aan financiering van energiebesparende projecten en ze werken ook aan het afbouwen van leningen voor schadelijke projecten. En institutionele beleggers voeren een scherpe dialoog met vervuilende bedrijven om ze aan te zetten tot verduurzaming. Als ondernemingen niet bijdragen aan de doelstellingen van Parijs, kunnen beleggers hun investeringen in de bedrijven afstoten.
Beleggers van pensioenfondsen weten al geruime tijd dat klimaatverandering risico’s meebrengt die van directe invloed kunnen zijn op de beleggingsportefeuilles. Naast de zorg over beleggingsrisico’s, willen zij ook bijdragen aan de energietransitie. Steeds meer partijen committeren zich aan ‘net zero’ doelstellingen; het doel om broeikasgassen in 2050 tot nul terug te brengen in de beleggingsportefeuilles.
De urgentie die de financiële sector al voelde, komt nu terug in de ambities van het kabinet. Of Jetten genoeg mandaat krijgt en net als de Oostenrijkse en Duitse superministers van klimaat, milieu, energie, mobiliteit, innovatie en technologie de ruimte heeft om een echte verandering te realiseren is natuurlijk nog de vraag. De 60 miljard die het kabinet uittrekt om klimaatverandering en de stikstofcrisis aan te pakken, helpt in ieder geval.
Als Jetten effectief weet te opereren, kunnen de inspanningen in de publieke, private en in de financiële sector elkaar versterken. Samenwerking en dialoog met deze nieuwe ‘sparringpartner’ kan het complexe klimaatvraagstuk verder brengen. Want het probleem van klimaatverandering is niet van de overheid, van de financiële sector of een andere specifieke bedrijfssector. Het is een overstijgend probleem dat alles en iedereen treft, lak heeft aan landsgrenzen en geen onderscheid maakt tussen sectoren. Laten we dus samen aan de oplossing werken.
